Jirayr Çakır Kimdir?
JİRAYR OHANYAN ÇAKIR (1923- 1.3.2003) İstanbul`da doğmuştur. Satranca Galatasaray Lisesinde başlamıştır. Bundan sonrasını kendisi anlatıyor:"1937-1943 yılları arasında pratik olarak oynadım. Nihayet merhum Turhan Başak beni İstanbul Türk Satranç Klübüne üye kaydettirince satrancın teorik yönüyle meşgul olmak fırsatını elde ettim. Üstat Selim Palavan' dan bir yıl özel ders aldıktan sonra 1945 de bir şube açılmasını sağlayarak Şişli Spor Klübünde satranç kursları düzenlemeye başladım. 400 den fazla öğrenci yetiştirdim.
Şişli Spor Klübü bir süre için satranç yönünden altın devrini yaşadı. Genç elemanlardan kurulu satranç ekipleri çeşitli başarılar kazandı.Satranç İstanbulun her yerinde gelişim devresinde olmakla beraber İTSK`den sonra en kuvvetli bir ekibe sahip bulunan Kadıköy Halkevi ile yaptığımız maçta 4.5- 1.5 galip gelerek çok iyi bir sonuç elde ettik."
(Mart 1971 Süer Satranç Dergisi)
1945'te açtığı ilk satranç kursunda elli öğrencisi oldu. Aynı yıl Şişli Spor Kulübü'nde altı kişilik kadroyla ilk satranç takımını kurdu. 1950'de Şişli Spor Klübü'nün Umumi Kaptanı oldu. 1963'te Dünya Satranç Şampiyonu T. Petrosyan ile tanıştı. 1964'te Şişli Spor Klübü Başkanı seçildi.
1964 Tel Aviv Satranç Olimpiyatı'nda Türk Milli Takım Kafile Başkanlığı ve Takım Kaptanlığı yaptı. 1964-1977 yılları arasında, Türkiye Satranç Federasyonu İdare Heyeti üyeliğinde bulundu.
1972'de Üsküp'teki, 1974'te ise Nice'deki F.I.D.E. kongrelerine müşavir delege olarak katıldı. 1974'teki I.C.C.F. Kongresi'nde ilk Türk Milli delegasyonu üyelerindendi. Ülkemizde Yazışmalı satrancın ekiplerinin kurulmasında ve turnuvalarını takip etti. Satrancın -Devlete bağlanması çalışmalarına katıldı. 1975'te İstanbul'da Sait Halim Paşa Yalısı'nda gerçekleşen 7'inci Balkan Şampiyonası organizasyonunu üstlendi. 1966-1977 yılları arasında, iki dönem, İstanbul Satranç Derneği Başkanlığı yaptı.
1978-1982 yıllarında TSF başkanlığı yaptı. 1976'da gerek Atina'daki 8'inci Balkan birinciliğinde, gerekse Libya'daki Satranç Olimpiyatı'nda Milli Takım kaptanıydı. 1976-1986 yılları arasında 6 Nokta Rehabilitasyon Merkezi'nde görmeyenlere satranç hocalığı yaptı. 1977-1981 yılları arasında, iki dönem, Türkiye Satranç Federasyonu Başkanı seçildi ve görevini büyük başarıyla yürüttü. 1977'de Taksimliler Dereği'ne başkan seçildi.
1980'de İstanbul'da Pera Palas Oteli'nde gerçekleşen 12'inci Balkan Satranç Şampiyonası'nın organizasyonunu üstlendi.
1982'de kendisine Türkiye Satranç Federasyonu Fahri Başkanlık payesi verildi. 1982 yılında, FIDE Uluslararası Hakemlik (IA) belgesini aldı. Gene aynı yıl Katerini Balkan Bireysel Birinciliği'nde Başhakemlik, Plovdiv 14'üncü Balkan Birinciliği'nde Milli Takım Kaptanlığı ve Milli Eğitim bakanlığı'nın İstanbul Liselerarası Birinciliği'nde Başhakemlik yaptı. 1984'te, her yıl Satranç Oscar adayını seçen Uluslararası Satranç Yazarları Basın Birliği Jüri üyeliğine seçildi.
1986'de Türkiye Satranç Federasyonu Genel Sekreterliği görevini üstlendi. 1988'de ise aynı Federasyonun Danışmanlık ve Haysiyet Kurulu üyeliğine seçildi.
1989'dan 2003 yılına kadar başta Galatasaray Lisesi, Üniversitesi ve İlkokulu olmak üzere, Feriköy Merametciyan Ortaokulu, Esayan Lisesi, Karagözyan Yetimhanesi, Surp Haç Tıbrevank Lisesi, Pangaltı Mhitaryan Lisesi, Bezciyan Ortaokulu, Sahakyan Nunyan Lisesi, Yeşilköy İlköğretim Okulu, Fındıklı İlköğretim Okulu ve birçok kurumda satranç hocalığı yaptı, sayısız satranç oyuncusu ve şampiyon yetiştirdi. Düya şampiyonu Gary Kasparov'u İstanbul'a davet etti, Çırağan Sarayı'nda simultane tercümeleri bizzat kendisi yaptı. İki kız, bir erkek üç çocuğu vardır Linda Çakır 1972 yılında bayanlar satranç şampiyonu olmuştur.
********************************************
EMRE AKÖZ (Sabah Gazetesi 01.03.2003 Köşe Yazısı)
Jirayr bey de mat oldu ya... Hürriyet'te bir ilan: Jirayr Çakır vefat etmiş... Dııın! 1970'li yıllara dönüyorum. Satrancı iliokulda öğrendim. Şakada şukada oynardık işte... Sonra, Kadıköy Maarif'te, orta birdeyken abimiz Sinan Aral, 'bu velette iş var' deyip okul satranç takımına almıştı. Açılışları, stratejileri, taktikleri filan ondan öğrendim.
O dönem Işık, G.Saray ve Darüşşafaka liseleri en önemli rakiplerimizdi. Turnuvalarda kapışırdık.
Bu turnuvalarda hakemler de olurdu. Örneğin unutulmaz ustalardan, rahmetli Nevzat Süer bunlardan biriydi. Bir diğeri de Jirayr Çakır. Önce çocuk, sonra genç aklımla anlamıştım: Jirayr bey satranca gönül vermiş bir kişiydi. Satranç Federasyonu'nun başkanlığını da yapan Jirayr bey mütevazı bir insandı. Nazikti. Özveriliydi. Üşenmez, yüksünmez; turnuvalardan önce oyuncular hazır takım bulsunlar diye taşları kendi eliyle tahtaya dizer, saatleri ayarlardı.
Jirayr beyle özel bir ilişkimiz olmadı. Turnuvadaaan, turnuvaya... Onca yıl içinde üç beş cümle ya ettik, ya etmedik. Ama ailesinin ölüm ilanında dediği gibi 'Türk satrancının duayeni' olan Jirayr beye uzaktan uzağa sempati duydum. Zaten onun gibi hayırlı işlere gönül verenleri hep sevmişimdir.
Cenazesi bugün 15:00'te Kumkapı Meryemana Ermeni Kilisesi'nden kaldırılacakmış. Toprağı bol olsun.
